جراحی هیدروسفالی

جراحی هیدروسفالی چگونه و چرا انجام می شود؟؟!

هیدروسفالی به معنای تجمع مایع مغزی-نخاعی در مغز است. درون مغز افراد مایع مغزی-نخاعی قرار داشته و در حال گردش است. این مایع مغزی-نخاعی مواد غذایی به مغز، نخاع و بطن های مغزی می رساند و مواد زائد را از آنها دور می کند.  زمانی که مایع مغزی-نخاعی در مغز تجمع پیدا کند، هیدروسفالی رخ می دهد.

اکثر بیماران مبتلا به هیدروسفالی، نیاز به جراحی هیدروسفالی جهت قرار دادن شانت دارند. شانت مایع اضافی مغزی-نخاعی را به ناحیه ای در بدن هدایت می کند که این مایع مجدد جذب شود.

جراحی-هیدروسفالی

دکتر شهاب کمالی اردکانی متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات هستند. ایشان به دلیل داشتن سابقه و مهارت بالا در زمینه بیماری های مغزی و ستون فقرات، انواع جراحی های مغز و ستون فقرات از جمله جراحی هیدروسفالی را با جدیدترین شیوه های درمانی انجام می دهد. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، جهت گرفتن وقت مشاوره و داشتن سوالات بیشتر با شماره های زیر تماس بگیرید.

جراحی هیدروسفالی چه زمانی انجام می شود؟

هنگامی که در روند چرخش مایع مغزی نخاعی مختل ایجاد شود، در مغز تجمع پیدا می کند. جمجمه سفت است و نمی تواند تجمع مایعات را تحمل کند، به همین دلیل فشار داخل جمجمه افزایش می یابد و عارضه هیدروسفالی رخ می دهد. اگر هیدروسفالی درمان نشود، به بافت مغز آسیب می رساند و یک تهدید بزرگ برای زندگی فرد است. بنابراین متخصص مغز و اعصاب از جراحی هیدروسفالی برای درمان این بیماری استفاده می کند.

علل ایجاد هیدروسفالی:

علت ایجاد هیدروسفالی با توجه دوره سنی بیمار متفاوت است.

علل ایجاد هیدروسفالی در کودکان:

خونریزی مغزی در هنگام تولد

وارد شدن ضربه یا هرگونه آسیب مغزی

مبتلا شدن به تومور مغزی

مبتلا شدن نوزاد به عفونت مننژیت

علل ایجاد هیدروسفالی در بزرگسالان:

این بیماری در بزرگسالی به دلیل انسداد در جریان مغزی نخاعی ایجاد می شود. افزایش این مایع، فشاری به مغز وارد نمی کند، ولی سبب ایجاد اختلال در عملکرد مغز می شود.

سایر علل ایجاد هیدروسفالی :

هیدروسفالی معمولاً نتیجه یک بیماری است، که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • تومور مغزی یا کیست
  • ناهنجاری های مادرزادی، مانند ناهنجاری آرنولد کیاری و سندرم دندی واکر
  • ضربه به سر، از جمله خونریزی داخل مغزی و هماتوم داخل جمجمه
  • عفونت سیستم عصبی مرکزی، مانند مننژیت
  • تنگی قنات مغزی یا مجرای مغزی
  • اختلالات ژنتیکی
  • نقص رشدی در ستون فقرات
  • مبتلا بودن مادر به عفونت هایی چون سرخچه، هنگام تولد نوزاد

فراموش نکنید که هیدروسفالی ممکن است در هر سنی رخ دهد و بیمار نیاز به جراحی هیدروسفالی داشته باشد. بنابراین برای درمان حتما به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. دکتر شهاب کمالی متخصص و جراح مغز و اعصاب است.

انواع هیدروسفالی

مشکلات مختلف سبب ایجاد هیدروسفالی می شود. انواع هیدروسفالی براساس مشکلات مختلف و سن بیمار به شرح زیر است:

هیدروسفالی ارتباطی

این نوع هیدروسفالی زمانی رخ می دهد که جریان مایع مغزی نخاعی بدون هیچ مانعی در مغز جریان دارد؛ اما به درستی و مناسب در جریان خون جذب نمی شود.

هیدروسفالی غیر ارتباطی یا انسدادی

این نوع هیدروسفالی زمانی رخ می دهد که فرد مبتلا به تومور مغزی یا کیست مغزی باشد. در این صورت، تومور مغزی یا کیست مغزی مانع جریان مایع مغزی نخاعی در مغز می شود.

این بیماری معمولا در بزرگسالی رخ می دهد.

هیدروسفالی اکس واکو

این نوع بیماری زمانی رخ می دهد که فرد پیشتر در اثر ابتلا به آسیب مغزی، بیماری آلزایمر یا سکته مغزی بخشی از بافت مغز خود را از دست داده باشد. از بین رفتن بخشی از بافت مغز، باغث افزایش اندازه بطن های مغز شده و در نهایت سبب ایجاد هیدروسفالی اکس واکو می شود.

این بیماری معمولا در بزرگسالی رخ می دهد.

هیدروسفالی مادرزادی

هیدروسفالی مادرزادی در هنگام تولد  ایجاد می شود. این بیماری در نتیجه ناهنجاری های ژنتیکی یا اتفاق هایی در طول رشد جنین رخ می دهد.

هیدروسفالی در بزرگسالان

هیدروسفالی در بزرگسالان، یک هیدروسفالی اکتسابی است. این عارضه در اثر بیماری یا اتفاقاتی چون ضربه به سر، تومور مغزی یا کیست مغزی ایجاد می شود.  

علائم بیماری هیدروسفالی

علائم هیدروسفالی براساس سن افراد متفاوت است. کودکان و بزرگسالان پیش از جراحی هیدروسفالی، علائم زیر را تجربه می کنند.

علائم هیدروسفالی در بزرگسالان:

علائم رایج هیدروسفالی در بزرگسالان عبارتند از:

  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • سردرد
  • بی حالی
  • اختلالات بینایی، مانند دوبینی یا تاری دید
  • ضعف در تعادل
  • راه رفتن غیر طبیعی
  • از دست دادن حافظه
  • تغییرات در شخصیت

علائم هیدروسفالی در نوزادان

علائم رایج هیدروسفالی در نوزادان عبارتند از:

  • استفراغ
  • کم غذایی
  • خواب آلودگی غیر معمول
  • کج خلقی
  • ضعف و اسپاسم پیشرونده
تشخیص-هیدروسفالی

تشخیص هیدروسفالی

جهت تشخیص بیماری هیدروسفالی، پزشک ابتدا اقدام به معاینه فیزیکی می کند. در این معاینه عملکرد حرکتی، حرکات چشم، بلع، شنوایی، حس بویایی جهت تعادل و هماهنگی تحت بررسی قرار می گیرد.

در ادامه پزشک از آزمایش و تست های تصویربرداری جهت تشخیص دقیق این بیماری استفاده می کند. با این آزمایش ناهنجاری های مغزی از جمله تومور مغزی شناسایی می شود. بهترین روش تشخیص هیدروسفالی، تصویربرداری از مغز بیماران است. تصویربرداری هایی چون:

  • استفاده از سونوگرافی برای نوزادان.
  • استفاده از تست های تصویربرداری اشعه ایکس برای نوزادان یا کودکان.
  • استفاده از سی تی اسکن برای کودکان و بزرگسالان.
  • استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای کودکان و بزرگسالان.

روش های جراحی هیدروسفالی

هیدروسفالی یک بیماری ثانویه است و در نتیجه یک بیماری دیگر ایجاد می شود. بنابراین هنگامی که بیماری اولیه درمان شود، هیدروسفالی نیز درمان می شود. به عنوان مثال فرد به تومور مغزی مبتلا است. تومورهای مغزی جریان مغزی نخاعی را مسدود کرده و سبب هیدروسفالی می شود. هنگامی که تومور مغزی با جراحی برداشته شود، جریان مایع مغزی نخاعی طبیعی می شود و هیدروسفالی از بین می رود.

اما اگر هیدروسفالی پس از درمان بیماری اولیه رفع نشود، فرد نیاز به جراحی هیدروسفالی برای درمان دارد. روش های جراحی هیدروسفالی بسته به سن متفاوت است.

جراحی شانت بطنی برای درمان هیدروسفالی

این روش جراحی برای زمانی است که بیماری با تخلیه مایع نخاعی بهبود یابد. در این جراحی، پزشک یک شنت در مغز فرد قرار می دهد. این شنت سبب منحرف شدن جریان مایع نخاعی به بخشی دیگر از بدن برای جذب است. مانند سیاهرگ بالای قلب یا حفره صفاقی

شانت بطنی از یک لوله بلند و یک پمپ تشکیل شده است و به نوعی یک سیستم لوله کشی مایع مغزی نخاعی است. پمپ تعبیه شده در این سیستم، سبب کمک به جریان صحیح مایع مغزی نخاعی می شود. شانت قرار داده شده در مغز بیمار، معمولا دائمی بوده و بیمار باید تحت نظر باشد. انواع شانتی که برای بیمار استفاده می شود، عبارتند از:

  • شنت بطنی – صفاقی (یا مغزی – شکمی)
  • شنت مغزی – قلبی یا عروقی
  • شنت کمری – صفاقی
  • شنت تورکیلدسن
  • شنت بطنی – پلورال

جراحی ونتریکولوستومی اندوسکوپیک بطن سوم هیدروسفالی

این روش جراحی جایگزین روش جراحی شانت است. در این نوع جراحی، جراح یک سوراخ کوچک در کف بطن مغز یا بین دو بطن مغزی ایجاد می کند و اجازه می دهد تا مایع مغزی نخاعی از مغز خارج شود.

انتخاب روش مناسب بین این دو روش برعهده جراح مغز و اعصاب است.

سخن آخر

جراحی هیدروسفالی جهت درمان بیماری هیدروسفالی است.

هیدروسفالی براساس سن بیمار، انواع مختلفی دارد و به دلایل مختلفی ایجاد می شود.

بیماری هیدروسفالی باید تحت نظر متخصص مغز و اعصاب بررسی و درمان شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه مغز و اعصاب، به صفحه اینستاگرام یا آپارات دکتر شهاب کمالی مراجعه کنید.

مطالب مرتبط

فهرست محتوا
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *