جراحی تومور مغزی اولین و رایج ترین روش درمان تومور مغزی است. پزشک جراح براساس شدت پیشرفت تومور و محل قرار گیری تومور از روش جراحی برای درمان استفاده می کند. نوع روش جراحی به نوع تومور، درجه آن و میزان پیشرفت بیماری دارد. تمرکز اصلی جراحی تومور مغزی برداشتن تومور مغزی بدون آسیب زدن به بافت طبیعی مغز است.
اگر جراح نتواند تومور را بدون آسیب رساندن به بافت های مهم مغز بردارد، اقدام به بیوپسی می کند. با بیوپسی نوع تومور و درجه آن و.. را بررسی می کند و بهترین روش درمان را انتخاب می کند. در موارد نادری که تومور مغزی خوش خیم و کوچک باشد یا بیهوشی برای بیمار بنا به دلایلی خطرناک باشد، ممکن است که جراحی به تعویق افتاده و تومور تحت نظر قرار بگیرد. در ادامه قصد داریم تا جراحی تومور مغزی و انواع آن را مورد بررسی قرار دهیم.
جراحی تومور مغزی به دلیل حساسیت بسیار به مهارت و تجربه بالا و یک تیم پزشکی معتبر نیاز دارد. دکتر شهاب کمالی متخصص مغز و اعصاب بوده و در زمینه درمان و جراحی بیماری های مغزی خدمات ارائه می دهد.
اهداف جراحی تومور مغزی
بعضی از بیماران به دلیل داشتن شرایط خاص، باید پس از جراحی تومور مغزی، به صورت مداوم تحت نظر باشند. اهداف اصلی جراحی تومور مغزی عبارتند از:
· حذف تومور یا برداشتن کامل آن : یکی از اهداف اصلی جراحی تومور مغزی، حذف کامل یا بخشی از تومور است. این کار باعث کاهش فشار بر مغز و سایر اعصاب می‌شود.
· حفظ عملکرد مغز: یکی از اهداف جراحی تومور حفظ عملکرد مغز و پیشگیری از آسیب به بافت‌های سالم آن است.
· کاهش خطر بازگشت تومور: برخی از تومورهای مغزی ممکن است پس از جراحی مجددا رشد کنند، بنابراین جراحان سعی می‌کنند تا حتی کوچکترین بخش‌های تومور را نیز حذف کنند تا این مشکل به وجود نیاید.
· بهبود کیفیت زندگی: با حذف یا کاهش تومور، افزایش عملکرد مغز و بهبود علائم مربوط به تومور به وجود می‌آید و این سبب بهبود کیفیت زندگی بیماران می‌شود.
جراحی تومور مغزی
جراحی تومور مغز جهت کاهش فشار در جمجمه و بازیابی عملکردهای عصبی از دست رفته انجام می‌شود. معمولا پزشک پیش از جراحی اقدام به بیوپسی یا نمونه برداری می کند. نتایج نمونه برداری توسط آسیب شناس بررسی شده و ممکن است که یک هفته جهت روشن شدن نتایج مشخص شود.
بیوپسی یا نمونه برداری از مغز، هنگامی که تومور مغزی بسیار بزرگ و خطرناک است، بسیار ضروری است. جراحی تومور مغزی انواع متفاوتی دارد. انتخاب یک نوع از آن بستگی به شرایط بیمار و نوع و درجه تومور مغزی دارد.
بیشتر بخوانید:
انواع جراحی تومور مغزی
در جراحی تومور مغز، جراحان بسته به نوع و درجه تومور از روش‌ها و ابزارهای مختلفی برای انجام عمل استفاده می‌کنند. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
کرانیوتومی
رایج ترین روش جراحی تومور مغزی جهت برداشتن آن، کرانیوتومی است. در این روش پزشک یک برش در پوست سر ایجاد کرده و با برداشتن یک تکه استخوان از جمجمه، به تومور دسترسی پیدا کرده و اقدام به برداشتن آن می کند.
جراحی تومور مغزی با لیزر و هدایت ام آر آی
جراحی تومور مغزی با لیزر و هدایت ام آر آی، یک روش جراحی مغز و اعصاب کم تهاجمی برای تعدادی از بیماری‌ها از جمله تومورهای مغزی است. جراج در این درمان از لیزر برای هدف قرار دادن و از بین بردن تومور استفاده می‌کند.
این روش می‌تواند به جراحان کمک کند تا به درمان جدی‌ترین تومورهای مغزی، مانند گلیوبلاستومای چند شکلی (مولتی فرم) و تومورهایی که به بافت‌های حساس مغز نزدیک هستند، بپردازند. زیرا دسترسی به این نوع تومورهای از طریق جراحی سنتی باز بسیار دشوار است.
برداشتن تومور با لیزر در مقایسه با کرانیوتومی، می‌تواند باعث درد بعد از جراحی را کاهش بدهد و همچنین بزرگترین مزیت آن، زمان بهبودی کوتاه‌تر است.
جراحی تومور مغزی از راه بینی یا نوروآندوسکوپی
این روش جراحی از طریق بینی انجام می شود. این روش جراحی برای زمانیست که پزشک قصد دارد بدون بریدن جمجمه به بخش های مختلف مغز دسترسی پیدا کند. در این روش جراح از طریق بینی به بخش هایی از مغز دسترسی پیدا کرده و بدون بریدن جمجمه، تومور را از مغز خارج می کند. جراح تومور را از طریق یک سوراخ کوچک در جمجمه یا دهان و بینی خارج می کند.
این روش جراحی یک روش جراحی کم تهاجمی است و نتایج بسیار خوبی در پی دارد. از جمله:
- درد کمتر
- دوره نقاهت و بهبودی کوتاه تر
- کم بودن جای زخم
جراحی نوروآندوسکوپی برای درمان چه نوع تومورهایی مناسب است؟
بعضی از تومورهایی که با این روش درمان می شوند، عبارتند از:
- تومورهای ناحیه پینه‌آل
- تومورهای هیپوفیز
- کیست‌های شکاف راتکه (Rathke’s Cleft Cysts)
- تومورهای پایه جمجمه
- تومورهای بطنی
سیستم رترکتور لوله‌ای برای جراحی مغز و اعصاب
سیستم رترکتور لوله‌ای(Tubular Retractor System for Neurosurgery) ، روشی جدید و کم تهاجمی است. رترکتور، لوله ای بسیار مفید بوده و با حرکت دادن بافت سبب درمان تومور مغزی می شود. در این روش تومور مغزی با آسیب کمتر به بافت های ظریف مغز برداشته می شود.
چگونگی عمل تومور مغزی با سیستم رترکتور لوله ای:
در ابتدا پزشک یک برش کوچک روی پوست و یک سوراخ کوچک در جمجمه ایجاد می کند. سپس با یک مسیریابی از طریق سیستم، رترکتور لوله ای به آرامی در ماده سفید مغز حرکت می کند و به تومور مغزی دسترسی پیدا می کند. در نهایت اقدام به حذف و استخراج تومور مغزی می کند.
اقدامات پیش از جراحی تومور مغزی
یکی از اقدامات پیش از عمل، بررسی محل دقیق تومور مغزی است. پزشک برای شناسایی محل دقیق تومور مغزی اقدام به انجام آزمایش های تصویربرداری می کند. از جمله:
- ام آر آی، ام آر آی عملکردی و تصویربرداری تانسور انتشاری (Diffusion tensor imaging)
- تومورگرافی کامپیوتری (سی‌تی یا سی‌تی اسکن)
- آنژیوگرافی
- استفاده از نشانگرهای فیدوشال
نشانگرهای فیدوشال، برچسب های کوچکی بوده و جهت مشخص کردن مناطق خاص مغز برای عمل کاربرد دارد. این روش همراه با سی تی اسکن یا ام آر آی، یک نقشه سه بعدی از سر ایجاد می کند و به جراح مغز و اعصاب کمک می کند تا عمل را بدون اشتباه پیش ببرد.
نتیجه گیری
جراحی تومور مغزی یکی از روش‌های موثر برای درمان قطعی تومور مغز است. انجام این جراحی توسط جراح مغز و اعصاب ماهر و متخصص انجام می‌شود؛ زیرا عمل حساسی بوده و باید عوارض جانبی ناشی از این جراحی را به حداقل رساند. در این مقاله، به بررسی تومور مغزی و انواع مختلف درمان‌های آن پرداختیم. برای تصمیم صحیح در مورد درمان این نوع بیماری بهتر است که حتما با پزشکی متخصص در این زمینه مشورت کنید.
